Λοιπόν έπειτα από τόσους κόπους και τόσα βάσανα ιδού τελειωμένο το Νοσοκομείο. Δεν θα πεθαίνουν πια απόκληροι της τύχης μέσα στις βάρκες. Θα βρίσκουν κάθε στοργή κάτω από την στέγη του.
Σας το παραδίδω. Σας το παραδίδω με πόνο ψυχής. Οι τοίχοι του είναι κτισμένοι με δάκρυα και με αίμα και με κομμάτια της καρδιάς. Το παραδίδω στη στοργή σας …”
Από την ομιλία των εγκαινίων του ιδρυτή Αρχιμ. Παντελεήμονος Φωστίνη την 6η Ιανουαρίου 1922.
ΤΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΤΗΣ ΑΙΓΙΝΑΣ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ
Το Νοσοκομείο της Αίγινας «Ο ΑΓΙΟΣ ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ», αποτελεί δημιούργημα της τοπικής Εκκλησίας και των φιλανθρώπων κατοίκων του νησιού. Αγαπήθηκε και ενισχύθηκε από τον κόσμο της Αίγινας και είναι ριζωμένο βαθιά μέσα στην καρδιά των συμπολιτών μας που έχουν εναποθέσει σ’ αυτό τις ελπίδες τους για τις δύσκολες ώρες της αρρώστιας. Στενά συνδεδεμένο με την ιστορία του νησιού κατόρθωσε να διατηρηθεί ανοιχτό επί ενενήντα επτά συνεχόμενα έτη με θυσίες ζωής και περιουσιών, αφοσίωση και εθελοντική προσφορά εργασίας.
Από τις τοπικές εφημερίδες της εποχής και τα Πρακτικά του «Ὀρθοδόξου Συλλόγου Κυριῶν ἐν Αἰγίνῃ» μαθαίνουμε την αφορμή της ιδρύσεως του Νοσοκομείου:
«Κάποια ἡμέρα περπατώντας στό παραλιακό κρηπίδωμα τοῦ λιμένος τῆς Αἴγινας ὁ Ἀρχιμανδρίτης Παντελεήμων Φωστίνης εἶδε μέσα σέ μιά ψαρόβαρκα ἕναν ἄνθρωπο τελείως ἀκίνητο. Εἶχε πεθάνει… καί ἡ σχετική ἀνάκρισις ἀπέδειξε ὅτι ὁ θάνατός του εἶχε προέλθει ἀπό ἀσθένεια, διά τήν θεραπείαν τῆς ὁποίας δέν εἶχε οὔτε σπίτι οὔτε κρεβάτι, ἀλλά οὔτε καί ἄνθρωπο γιά νά τόν κοιτάξει, ἀλλά οὔτε καί γιατρό γιά νά τόν θεραπεύσει. Ἔτσι πέθανε… Γι’ αὐτό ὁ Ἱεροκῆρυξ συνέλαβε τήν ἰδέα νά ἱδρύσει Νοσοκομεῖον κι ἀμέσως κατέστρωσε τό σχέδιό του».
Στις 23 Αυγούστου 1921 στην 3η Συνεδρία του « Ὀρθοδόξου Συλλόγου Κυριῶν ἐν Αἰγίνῃ» ανακοινώνεται από τον επίτιμο Πρόεδρο Παν. Αρχιμανδρίτη Παντελεήμονα Φωστίνη η απόφαση του Δ.Σ. να ιδρύσει «Νοσοκομεῖον ἐν τῇ νήσῳ ὡς ἄσυλον διά τούς μή ἔχοντας ποῦ νά νοσηλευθῶσιν ἀσθενεῖς». Η απόφαση εγκρίνεται ανάμεσα σε χειροκροτήματα. Το όνειρο πραγματοποιείται, το Νοσοκομείο ιδρύθηκε από τον Αρχιμανδρίτη – Ιεροκήρυκα των Ενόπλων Δυνάμεων και μετέπειτα Μητροπολίτη Καρυστίας και Χίου, μακαριστό Παντελεήμονα Φωστίνη, με τη συνέργια του Οσίου Γέροντος Ιερωνύμου Αποστολίδη και Φιλανθρώπων Κυριών του Συλλόγου « Ὁ Ὀρθόδοξος Σύλλογος Κυριῶν ἐν Αἰγίνῃ» και άρχισε να λειτουργεί στις 26 Αυγούστου 1921.
Στην 4η Συνεδρία της 26ης Αυγούστου 1921 αναφέρεται: α. Η έναρξη της τελειοποίησης του ιδρυθέντος Νοσοκομείου «ἐν τῷ ὁποίῳ θά εὑρίσκουν παρηγορίαν τόσοι ἄποροι ἀσθενεῖς, οἵτινες ἀποθνῄσκουν ἥδη εἰς τούς δρόμους ἐγκαταλελειμμένοι» και β. Η πλούσια συνδρομή διαφόρων ιδιωτών και του Υπουργείου Περίθαλψης. Ενδεικτικά αναφέρεται η δωρεά του οικήματος από τη δεσποινίδα Ουρανία Βενιζέλου, Η σημαντική χρηματική προσφορά τής κ. Παπαλεονάρδου, η προσφορά 13 κλινών από την κ. Νάζου, η εφάπαξ οικονομική ενίσχυση από το Υπουργείο Περίθαλψης και η εφεξής ετήσια συνδρομή. Ακόμη θα συνδράμει οικονομικά και η Κοινότητα της Αίγινας, ενώ πόροι θα υπάρξουν και από Δωρεές, κληροδοτήματα, συνδρομές, εορτές « ἐπί τῇ μνήμῃ τοῦ Ἁγίου Διονυσίου τοῦ Προστάτου ὅλου τοῦ νησιοῦ».
Από τις πρώτες ημέρες της ιδρύσεώς του, στάθηκε αρωγός και η Ιερά Μονή του Αγίου Νεκταρίου, υλικά και ηθικά, όταν ο ίδιος ο Άγιος Νεκτάριος σε όραμα προέτρεψε την Οσία Καθηγουμένη Ξένη να αποστείλει οικονομική βοήθεια και δύο Μοναχές ως νοσοκόμες, σύμφωνα με τη μαρτυρία του Ιδρυτή και πρώτου Προέδρου του Νοσοκομείου Αρχιμανδρίτη Παντελεήμονος Φωστίνη.
Στο διάβα της πορείας του αντιμετώπισε επιδημίες, θεομηνίες, πολέμους και εθνικές συμφορές. Υποδέχθηκε και νοσήλευσε τούς ξεριζωμένους πρόσφυγες της Μ. Ασίας που κατέφθασαν στο νησί, περιέθαλψε τους τραυματίες στρατιώτες του 1940, περιέθαλψε τους κρατούμενους στις φυλακές της Αίγινας, παρέσχε δωρεάν νοσηλεία σε εκατοντάδες άπορους ασθενείς. Και γι’ αυτό έτυχε αξιοθαύμαστης αναγνώρισης από το επίσημο Κράτος. Μάλιστα, το έτος 1939 το Υπουργείο Υγείας τού απένειμε « Χρυσοῦν Μετάλλιον» για την άψογη λειτουργία του.
Το ίδιο το Κράτος το επιστράτευσε κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και το χρησιμοποίησε ως Στρατιωτικό Νοσοκομείο. Την ίδια περίοδο ένα τμήμα του επιτάχθηκε και έγινε επί πολλά χρόνια Ιατρείο παθητικής αεράμυνας για την παροχή πρώτων βοηθειών στον άμαχο πληθυσμό και την προστασία του από τους βομβαρδισμούς.
Ως Στρατιωτικό Νοσοκομείο χρησιμοποιήθηκε για λίγο και από τους Γερμανούς κατακτητές. Στη συνέχεια, όμως, δοκίμασε και το ίδιο τα δεινά του πολέμου και της Γερμανικής Κατοχής. Οι Γερμανοί κατακτητές το μετέτρεψαν σε στρατιωτικό καταυλισμό μέχρι το τέλος του 1941, οπότε και το άφησαν κυριολεκτικό ερείπιο. Έκαψαν έπιπλα, ντουλάπες, τραπέζια, κομοδίνα, καρέκλες. Κατέστρεψαν ό,τι υλικό υπήρχε, ακόμη και τα κουφώματα έκαψαν και αυτούς τους τοίχους κατέστρεψαν. Δεν άφησαν τίποτε όρθιο! Αυτές τις συγκλονιστικές εικόνες τις παίρνουμε από το Φύλλο του Σεπτεμβρίου 1947 της Εφημερίδας « Κῆρυξ τῆς Αἴγινας».
Τα μετέπειτα Διοικητικά Συμβούλια επιτέλεσαν τιτάνιο αγώνα να αποκατασταθούν οι ζημιές. Στα Πρακτικά τού Ιδρύματος διαβάζουμε τα συνεχή αιτήματα προς τα Υπουργεία Υγείας και Εθνικής Άμυνας για αποκατάσταση του εξοπλισμού και, παράλληλα, εξεύρεση οικονομικών πόρων από επιφανείς της εποχής και συνεχείς συνεννοήσεις για Ιατρούς και φάρμακα.
Το έτος 1980 με Προεδρικό Διάταγμα μετονομάζεται από «Νοσοκομειακόν ἄσυλον Ο ΑΓΙΟΣ ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ» σε «Νοσοκομείο Αιγίνης Ο ΑΓΙΟΣ ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ» και από τότε λειτουργεί ως Ν.Π.Ι.Δ. (Φιλανθρωπικό Ίδρυμα) μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα. Χωρίς να επιδοτείται από κανέναν κρατικό ή τοπικό Δημόσιο Φορέα, συντηρείται από τις εισφορές των Ταμείων και τις Δωρεές. Εποπτεύεται από τον εκάστοτε Μητροπολίτη Ύδρας-Σπετσών και Αιγίνης και διοικείται από συμπολίτες μας εθελοντές αμισθί.
Έκτοτε το Νοσοκομείο μας παλεύει, και ιδιαίτερα στην οικονομική κρίση που περνάει σήμερα η πατρίδα μας, να βοηθήσει τον συνάνθρωπο και να του παράσχει όλες τις δυνατότητες μίας υγιούς και αξιοπρεπούς διαβίωσης μέσα στα πλαίσια μίας καλής ποιότητας ζωής με όποιο οικονομικό τίμημα και θυσίες αυτό συνεπάγεται για το Ίδρυμα και εμείς, το νέο Δ.Σ., γονυπετείς παρακαλούμε καθημερινά τον Άγιο Διονύσιο και του απευθύνουμε τους δραματικούς λόγους του Αρχιμανδρίτη Παντελεήμονος Φωστίνη :
«Λοιπόν ἔπειτα ἀπό τόσους κόπους καί τόσα βάσανα ἰδού τελειωμένο τό Νοσοκομεῖο. Ἄνοιξε τό λιμάνι! Εἶναι ἕτοιμο τώρα. Σᾶς τό παραδίδω. Σᾶς τό παραδίδω μέ πόνο ψυχῆς. Γνωρίζετε σεῖς ὅτι οἱ τοῖχοι τοῦ δέν εἶναι κτισμένοι μέ χῶμα καί νερό, εἶναι μέ δάκρυα κτισμένοι καί μέ αἷμα καί μέ κομμάτια τῆς καρδιᾶς. Κάθε του ξύλο, κάθε του τοῖχος πρέπει νά εἶναι πολύτιμο διαμάντι, νά εἶναι θησαυρός ὁλόκληρος… Καί τώρα σέ σᾶς τά μέλη τοῦ Συλλόγου στρέφω τό λόγο μου καί τήν καρδιά μου. Μαζί μου ἐκοπιάσατε. Δοξολογῆστε τό Θεό!! Μά καί προσέξτε! Ἐσεῖς ἀπ’ ὅλους πιό καλά γνωρίζετε πώς εἰς τούς τοίχους μέσα κτισμένη εἶναι ἡ καρδιά μου. Καί σεῖς ἀπ’ ὅλους πιό πολύ θ’ ἀκοῦτε τούς παλμούς της. Μά καί τό βόγκο της θ’ ἀκοῦτε καί τό στεναγμό, ἄν ποτέ παραλείψετε νά δώσετε στοργή ὅση χρειάζεται. Τιμή σέ σᾶς μά κι εὐτυχία. Κάθε ἕνα ἀπό τά κρεβάτια αὐτά θέ νά δεχθεῖ κι ἕναν Χριστό. Δέν μᾶς τό εἶπε Ἐκεῖνος πώς ὁ καθένας δυστυχής καί ὁ καθένας πονεμένος ὁ ἴδιος εἶναι ὁ Χριστός;
Παιδιά, φυλάξετε μέ σεβασμό τήν παρακαταθήκη! Καί τώρα συνενώσετε μαζί μου καί τή δική σας προσευχή στόν Ἅγιο τόν Προστάτη. Στά χέρια τά δικά σου ἐμπιστεύομαι τό αἷμα τῆς καρδιᾶς μου, τό Ἱερό μας Ἵδρυμα. Σύ γίνου φωτισμός ἐκείνων πού θά ἐργασθοῦν σ’ αὐτό καί δός τους εὐλογία. Φώτισε, Πατέρα, χάρισέ τους νά τό ἀγαπήσουν ὅπως ἡ Μάννα τό παιδί, νά βλέπουν πάντα τή σκιά σου νά παραστέκεις στό πλευρό τους. Σύ γίνου ὁ γιατρός κι ἐκείνων πού στή στέγη του ἀπό κάτω θέ νά ζητήσουν καταφύγιο καί γλύκανε τόν πόνο τους.
Ἅγιε Διονύσιε, στά χέρια σου ἐμπιστεύομαι ἐγώ, ὁ δοῦλος σου Παντελεήμων, τό αἷμα τῆς καρδιᾶς μου!!!…» ( 3ον Πρακτικόν ἐγκαινίων 1922).
Στο Νοσοκομείο λειτουργούν τα εξής τμήματα:
